Stefan Kisielewski
Kompozytor, krytyk muzyczny, publicysta i pisarz
1911-03-07 - 1991-09-27
Biografia
Brał udział w kampanii wrześniowej w 1939 r. W czasie okupacji był żołnierzem Armii Krajowej i walczył w powstaniu warszawskim. Uczestniczył też w tajnym życiu muzycznym. Po wojnie w 1945 r. założył pismo "Ruch Muzyczny", którego był redaktorem naczelnym do czasu jego likwidacji w 1948 r. W latach 1945-49 wykładał przedmioty teoretyczne w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. Od 1945 do 1989 r. pisał felietony w "Tygodniku Powszechnym". Zajmował się także krytyką i publicystyką muzyczną. W latach 1957-65 był posłem na Sejm PRL katolickiego koła "Znak". Był jednym z sygnatariuszy Listu 34 w 1964 r., krytykującego cenzurę, za co w 1968 r. otrzymał zakaz publikacji na trzy lata. W latach 1973-78 wygłaszał odczyty na tematy związane z kulturą polską m.in. w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Francji, Anglii, Włoszech, Skandynawii. Jako liberalny konserwatysta był w 1987 r. współzałożycielem, obok Janusza Korwina-Mikke, Ruchu Polityki Realnej, a następnie w 1989 r. Unii Polityki Realnej. Po rozstaniu z powodu nieporozumień z "Tygodnikiem Powszechnym" w 1989 r., publikował w tygodniku "Wprost". W 1990 r. ustanowił nagrodę swojego imienia, przyznawaną corocznie najpierw przez niego samego, a po jego śmierci przez kapitułę złożoną z jego syna Jerzego i laureatów z lat poprzednich pod patronatem tygodnika "Wprost". Jego tragicznie zmarły syn Wacław był współtwórcą znanego duetu fortepianowego Marek i Wacek. Stefan Kisielewski to jedna z najbarwniejszych powojennych osobistości w Polsce i niekwestionowany autorytet moralny. Jego przypadająca na okres PRL działalność publiczna obejmowała twórczość kompozytorską, literacką, publicystyczną i dziennikarską; był też działaczem społecznym i politycznym. Jego bezkompromisowa postawa naraziła go wielokrotnie na represje komunistycznych władz, łącznie z pobiciem przez tak zwanych "nieznanych sprawców". Usunięto go z Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Krakowie, zlikwidowano na pewien czas pismo "Ruch Muzyczny", wykluczono go z Sejmu, zakazano publikacji w katolickim "Tygodniku Powszechnym". Z tego powodu wydawał swoje książki pod pseudonimem w podziemnym obiegu lub za granicą. Również częściowo z tego powodu (drugim z powodów jest konserwatyzm neoklasycznej stylistyki) muzyka Kisielewskiego była niemal nieobecna na estradach filharmonicznych - w ostatnich coraz częściej doceniana i grana. Sporym powodzeniem cieszy się zwłaszcza "Koncert fortepianowy", ostatni utwór ukończony tuż przed śmiercią kompozytora.
Edukacja
Dyplom z teorii muzyki (1934), kompozycji (1937) i z fortepianu (1937) w Konserwatorium Warszawskim. Dwuletnie studia z zakresu polonistyki i roczne - filozofii na Uniwersytecie Warszawskim (1929-31). Studia kompozytorskie w Paryżu (1938-39)
Twórczość
Kompozycje
- Kwartet smyczkowy (1935)
- Symfonia nr 1 (1939)
- Danse vive na fortepian (1939)
- Sześć preludiów I fug na fortepian (1943)
- Toccata na fortepian (1944)
- Serenada (wersja I) na fortepian (1945)
- Koncert na orkiestrę kameralną (1949)
- Rapsodia wiejska na orkiestrę kameralną (1950)
- Symfonia nr 2 (1951)
- Capriccio rustico na fortepian (1952)
- Pięć pieśni do słów k. I. Gałczyńskiego na głos i fortepian (1952)
- Siedem pieśni do słów k. I. Gałczyńskiego na głos i fortepian (1952-54)
- Mała uwertura na orkiestrę kameralną (1953)
- Intermezzo na klarnet i fortepian (1953)
- Suita na obój i fortepian (1954)
- Moto perpetuo na fortepian (1954)
- Suita na fortepian (1955)
- Perpetuum mobile na małą orkiestrę symfoniczną (1955)
- Bakczysaraj w nocy na głos i fortepian (1955)
- Capriccio energico na skrzypce i fortepian (1956)
- Symfonia na 15 wykonawców (1961)
- Suita na flet i klarnet (1961)
- System doktora smoły I profesora pierza, balet-pantomima (1962)
- Divertimento na flet i orkiestrę kameralną (1964)
- Podróż w czasie na orkiestrę smyczkową (1965)
- Sygnały sportowe, uwertura na wielką orkiestrę symfoniczną (1966)
- Wesołe miasteczko, balet (1968)
- Spotkania na pustyni dla 10 wykonawców (1969)
- Dialogi na 14 instrumentów (1970)
- Cosmos I na wielką orkiestrę symfoniczną (1970)
- Sonata na klarnet i fortepian (1972)
- Serenada [wersja ii] na fortepian (1974)
- Symfonia w kwadracie (1974-78)
- Impresja kapryśna na flet solo (1982)
- Trzy sceny burzliwe na fortepian (1983)
- Mała rapsodia na klarnet i fortepian (1984)
- Scherzo na fagot i fortepian (1988)
- Koncert fortepianowy (1980-91)
Powieści
- Sprzysiężenie (1947)
- Zbrodnia w dzielnicy Północnej (1948)
Powieści polityczne
- Widziane z góry (1971)
- Cienie w pieczarze (1971)
- Romans zimowy (1972)
- Śledztwo (1974)
- Ludzie z akwarium (1976)
- Przygoda w Warszawie (1977)
Szkice muzyczne
- Gwiazdozbiór muzyczny (1958)
- Muzyka i mózg (1974) Zbiory szkiców i felietonów:
- Polityka i sztuka (1949)
- Rzeczy małe (1956)
- Opowiadania i podróże (1959)
- Z literackiego lamusa (1979)
- 100 razy głową w ścianę (Paryż 1972)
- Materii pomieszanie (Londyn 1973)
- Moje dzwony trzydziestolecia (Chicago 1978)
- Publicystyka przedwojenna (2001)
Inne publikacje
- Na czym polega socjalizm? Stosunki Kościół-Państwo w PRL (1990, wydanie II)
- Abecadło Kisiela (1990)
- Wszystko inaczej (1991, wydanie IV)
- Testament Kisiela (1992)
- Dzienniki (1997, wydanie II)
- Wołanie na puszczy (1997)
- Felietony zdjęte przez cenzurę (1998)
- Rzeczy małe (1998)
- 100 razy głową w ściany (1997)
- Polityka i Sztuka
Nagrody
- 1955
- II nagroda na Festiwalu Muzyki Polskiej za Koncert na orkiestrę kameralną; I nagroda na konkursie na pieśń Mickiewiczowską za Bakczysaraj w nocy na głos i fortepian,
- 1956
- Nagroda Muzyczna Miasta Krakowa,
- 1973
- Nagroda Fundacji Alfreda Jurzykowskiego w Nowym Jorku,
- 1979
- Nagroda im. Andrzeja Struga w Warszawie,
- 1982
- Nagroda Związku Kompozytorów Polskich,
- 1983
- Nagroda Fundacji Schmidheinystiftung w St. Gallen za całokształt twórczości
- 1988
- prywatna nagroda publicystyczna im. Adolfa Bocheńskiego.